ماه خونین در ایران| زمان شروع ماه گرفتگی 16 شهریور 1404؛ رویت ماه خونین بعد از 7 سال
ماه گرفتگی یا خسوف، یکی از زیباترین و هیجان‌انگیزترین پدیده‌های نجومی است که از گذشته‌های دور تا امروز، توجه انسان را به آسمان شب جلب کرده است. این پدیده زمانی رخ می‌دهد که زمین بین خورشید و ماه قرار می‌گیرد و سایه آن بر سطح ماه می‌افتد. در این میان، ماه گرفتگی کلی از جذاب‌ترین انواع خسوف به شمار می‌رود؛ چرا که ماه در طول آن به رنگ قرمز یا نارنجی درمی‌آید و جلوه‌ای خیره‌کننده در آسمان شب پدید می‌آورد؛ پدیده‌ای که از آن با عنوان "ماه خونین" نیز یاد می‌شود.
در تاریخ یکشنبه ۱۶ شهریور ۱۴۰۴ (برابر با ۷ سپتامبر ۲۰۲۵)، شاهد یک ماه‌گرفتگی کلی نادر خواهیم بود که به‌طور کامل از سراسر ایران قابل مشاهده است. این پدیده، یکی از مهم‌ترین رخدادهای نجومی سال‌های اخیر در منطقه محسوب می‌شود و فرصت مناسبی برای رصد، عکاسی و آشنایی با زیبایی‌های علم نجوم را در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌دهد.
زمان‌بندی دقیق رویداد ماه خونین در ایران
ساعت ماه‌گرفتگی بامداد روز یکشنبه شانزدهم شهریور از ساعت ۱۸ و ۵۸ دقیقه در ایران شروع می‌شود. این رخداد نجومی مهم‌ترین رویداد تابستان ۱۴۰۴ است که شانزدهم شهریور روی می‌دهد.
این خسوف یک رویداد طولانی است که بیش از ۵ ساعت طول خواهد کشید، اما بخش‌های جذاب و اصلی آن در میانه شب رخ می‌دهد. ساکنان ایران می‌توانند تمام مراحل این پدیده را طبق زمان‌بندی پایین مشاهده کنند:
- ساعت ۱۸:۵۸: آغاز خسوف نیم‌سایه‌ای | ماه به آرامی شروع به کم‌نور شدن می‌کند.
- ساعت ۱۹:۵۷: آغاز خسوف جزئی | سایه زمین شروع به خوردن ماه می‌کند و رنگ ماه به تدریج قرمز می‌شود.
- ساعت ۲۱:۰۰: آغاز خسوف کامل | ماه به‌طور کامل در سایه زمین فرو می‌رود و کاملاً قرمز می‌شود.
- ساعت ۲۱:۴۱: اوج خسوف | ماه در تاریک‌ترین بخش سایه زمین قرار می‌گیرد و به تیره‌ترین حالت خود میرسد.
- ساعت ۲۲:۲۲: پایان خسوف کامل | ماه شروع به خروج از سایه کامل می‌کند.
- ساعت ۲۳:۲۶: پایان خسوف جزئی | ماه به‌طور کامل از سایه زمین خارج می‌شود و دوباره به رنگ عادی بازمی‌گردد.
- ساعت ۰۰:۲۵ (بامداد دوشنبه): پایان خسوف نیم‌سایه‌ای | رویداد به طور کامل به پایان میرسد.
این ماه‌گرفتگی ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارد. از آنجایی که این رویداد تنها چند روز قبل از رسیدن ماه به نزدیک‌ترین فاصله خود از زمین (حالت حضیض) رخ می‌دهد، قرص ماه کمی بزرگ‌تر از حد معمول به نظر خواهد رسید.
علاوه‌براین، پیش‌بینی می‌شود که این یک خسوف بسیار تاریک و پررنگ باشد، زیرا بخش قابل‌توجهی از قطر ماه از تاریک‌ترین قسمت سایه زمین عبور خواهد کرد. این رویداد یک فرصت عالی برای علاقه‌مندان به نجوم و عکاسی است.
برای تماشای ماه‌گرفتگی به هیچ ابزار خاصی نیاز ندارید، اما استفاده از یک دوربین دوچشمی یا تلسکوپ کوچک می‌تواند جزئیات بیشتری از سطح ماه و تغییر رنگ آن را به شما نشان دهد.
مناطق قابل مشاهده خسوف کامل
«ماه‌گرفتگی ۱۶ شهریور اولین خسوف کلی بعد از ۷ سال است که تمام مراحل آن در ایران و نقاط جهان که در آن زمان در شب باشند، قابل رویت خواهد بود، آسیا و غرب استرالیا بهترین موقعیت را برای رصد ماه گرفتگی کلی خواهند داشت، همچنین برخی از مراحل گرفت، از اروپا، شرق استرالیا و آفریقا دیده خواهد شد. این گرفت در قاره آمریکا قابل مشاهده نیست. این خسوف در مرحله اول ماه‌گرفتگی نیم‌سایه‌ای به شکل ورود قرص ماه به نیمسایه زمین از حدود ساعت ۱۸ و ۵۸ دقیقه در ایران شروع می‌شود. در این مرحله قرص ماه وارد نیمسایه زمین می‌شود که تشخیص آن با چشم غیرمسلح چندان آسان نیست.»
کاظم کوکرم سخنگوی کمیته آماتوری انجمن نجوم ایران در تشریح رویداد‌های نجومی پیش‌رو گفت: مهم‌ترین رویداد نجومی تابستان ۱۴۰۴ که شانزدهم شهریور روی می‌دهد، وقوع ماه‌گرفتگی کلی است. همچنین مقارنه دو سیاره زهره و مشتری در بامداد ۲۱ مرداد فرصت خوبی برای رصد این اجرام درخشان در آسمان خواهد بود.
وی ادامه داد: ماه‌گرفتگی ۱۶ شهریور به این شکل رخ می‌هد که در مرحله اول ماه‌گرفتگی نیم‌سایه‌ای به شکل ورود قرص ماه به نیمسایه زمین از حدود ساعت ۱۸ و ۵۸ دقیقه در ایران شروع می‌شود. در این مرحله قرص ماه وارد نیمسایه زمین می‌شود که تشخیص آن با چشم غیرمسلح چندان آسان نیست. شروع ماه‌گرفتگی جزیی در مرحله بعد رخ می‌دهد که قرص ماه حوالی ساعت ۱۹:۵۷ دقیقه وارد سایه زمین می‌شود. در گام بعد خسوف کلی آغاز می‌شود که در جریان آن، قرص ماه کامل در ساعت ۲۱ وارد سایه زمین می‌شود. اوج ماه‌گرفتگی یا وسط خسوف کلی ساعت ۲۱ و ۴۱ دقیقه و ۴۶ ثانیه شانزدهم شهریور و پایان خسوف کلی هم ساعت ۲۲:۲۳ دقیقه اتفاق می‌افتد.
پایان خسوف
پایان خسوف جزیی در ساعت ۲۳:۲۷ و خروج ماه از نیمسایه زمین نیز در ساعت ۰۰:۲۵ بامداد هفدهم شهریور رخ خواهد داد. تمام مراحل این ماه‌گرفتگی از ایران، کشور‌های غرب آسیا و به طور کلی در آسیا، ژاپن و کره جنوبی، استرالیا، اقیانوسیه تا شرق قاره آفریقا و شرق اروپا دیده می‌شود؛ اما غرب اروپا، غرب آفریقا بخش‌هایی از این ماه گرفتگی را می‌بینند و در قاره آمریکا تقریباً این پدیده دیده نخواهد شد.
کاظم کوکرم افزود: ماه گرفتگی ۱۶ شهریور، اولین خسوف کلی بعد از ۷ سال است که تمام مراحل آن از ایران قابل مشاهده است.
مشخصات کلی ماه گرفتگی ماه سرخ
این ماه هرچند به رنگ “ماه سرخ” نیز شناخته می‌شود، در فاز کامل به‌دلیل عبور نور خورشید از جو زمین و پراکنش آن رنگی نارنجی تا قرمز عمیق خواهد یافت.
ماه قرمز نشانه آخرالزمان است؟
برخی بر این باور هستند که وقتی ماه به رنگ قرمز (پدیده ماه گرفتگی) تبدیل شود نشان دهنده آخرالزمان است و جهان به پایان میرسد. طبق آخرین پیش بینی‌ها ۲۷ ژانویه این پدیده رخ خواهد داد و بنابراین دیگر جهان به پایان خودش خواهد رسید.
باور بعضی برخی بر پایان یافتن دنیا بخاطر قرمزی ماه
طولانی‌ترین ماه گرفتگی قرن ۲۱ م، تقریبا دو ساعت طول کشید که رنگ ماه کاملا به رنگ خون در آمده بود و این رهبران مذاهب نیز اعتقاد داشتند که جهان به پایان خواهد رسید.
این فرضیه طبق گفته رهبران مذهبی مانند جان هجی و مارک بیلتز اولین بار در آوریل ماه سال ۲۰۱۴ میلادی اعلام شد که ماه گرفتگی رخ خواهد داد و عمر همگان در جهان پایان می‌یابد و با این حال اینک در سال ۲۰۱۸ میلادی هستیم و هیچ اتفاقی برای ما نیافتاده و کاملا سالم می‌باشیم.
فرضیه غلط پایان یافتن دنیا با ماه گرفتگی در ۲۰۱۴
نظریه "ماه خونین" در کتاب ژوئل این گونه گفته شد:"قبل از روز بزرگی که خدا می‌آید، خورشید تاریک می‌شود و رنگ ماه به رنگ خون تبدیل می‌شود".
اما اخترشناسان و دانشمندان این پدیده را به علت پراکندگی رایلی از نور خورشید به سمت جو کره زمین می‌دانند که علاوه قرمز شدن ماه باعث قرمز شدن غروب آفتاب می‌شود.
طبق این پیش بینی، گرفتگی ماه حدود ۱ ساعت و ۴۳ دقیقه طول خواهد کشید و از ۲۷ تا ۲۸ جولای در سراسر اروپا و آسیا، استرالیا، آمریکای جنوبی و جنوب آمریکای شمالی ظاهر خواهد شد.
