راهنمای کامل سرمایه‌گذاری امن در طلا: ۹ نوع طلایی که هرگز نباید بخرید!

سرمایه‌ گذاری در طلا یکی از قدیمی‌ترین و امن‌ترین روش‌ها برای حفظ ارزش پول در برابر تورم، بحران‌های اقتصادی و نوسانات بازار است. اما اگر بدون آگاهی وارد این بازار شوید، به‌راحتی ممکن است ضرر کنید یا سود بالقوه‌تان را از دست بدهید. یکی از مهم‌ترین نکات در سرمایه‌گذاری موفق در طلا، پرهیز از خرید انواع خاصی از طلاست که یا کارمزد بالا دارند، یا نقدشوندگی پایینی دارند، یا صرفاً جنبه‌ی مصرفی دارند.

برای سرمایه‌گذاری در بازار طلا، اولویت با طلای آب‌شده با انگ شش رقمی معتبر، سکه‌های بانکی تمام و نیم سکه با حباب منطقی یا صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا است که به صورت غیر فیزیکی با پول مردم اقدام به معامله طلا می‌کنند. از آن طرف برخی اقلام طلا، به دلیل ماهیت خاص خود، ریسک‌های پنهانی دارند که خرید آن‌ها توصیه نمی‌شود. این 9 مورد را در زیر بررسی می‌کنیم:

چرا خرید سکه پارسیان برای سرمایه‌گذاری توصیه نمی‌شود؟

سکه پارسیان در واقع سکه نیست، بلکه قطعات طلای برش خورده و پرس شده در وزن‌های مختلف (معمولاً از 100 سوت تا 2 گرم) است که با بسته‌بندی پلمب به فروش می‌رسد.

هزینه ساخت بالا در سکه پارسیان

هنگام خرید سکه پارسیان، شما علاوه بر قیمت طلای خالص، مبلغ قابل توجهی بابت کارمزد ساخت و بسته‌بندی پرداخت می‌کنید. این کارمزد درصدی از وزن طلا نیست، بلکه یک مبلغ ثابت است که به ازای هر قطعه دریافت می‌شود. در نتیجه، هرچه وزن سکه پارسیان کمتر باشد، درصد کارمزد آن نسبت به ارزش طلا بیشتر می‌شود. هنگام فروش، این کارمزد از شما کسر می‌شود و شما آن را از دست می‌دهید.

نداشتن استاندارد و ریسک عیار سکه پارسیان

 سکه‌های پارسیان توسط شرکت‌های مختلفی تولید می‌شوند و یک استاندارد واحد بانکی ندارند. این موضوع، احتمال رعایت نکردن عیار واقعی طلا در برخی از آن‌ها را بالا می‌برد. در نتیجه، هنگام فروش ممکن است طلای شما با عیار کمتری خریداری شود.

مشکل نقدشوندگی سکه پارسیان هنگام فروش

طلافروش‌ها معمولاً تمایل کمتری به خرید سکه پارسیان دارند، مگر اینکه خودشان فروشنده آن باشند. آن‌ها برای اطمینان از عیار و وزن، مجبور به باز کردن بسته‌بندی و ذوب کردن آن هستند که این فرآیند زمان‌بر و هزینه‌بر است. در نتیجه، هنگام فروش ممکن است با مشکلاتی مواجه شوید یا پیشنهاد خرید زیر قیمت روز دریافت کنید.

حباب کاذب سکه پارسیان

برخی تصور می‌کنند چون سکه پارسیان حباب سکه ندارد، پس خرید آن منطقی‌تر است. در صورتی که این موضوع در واقع به دلیل کارمزد ساخت بالا و عدم نقدشوندگی مناسب رخ می‌دهد که در بلندمدت به ضرر خریدار تمام می‌شود.

خطر حباب ربع سکه؛ ریسکی برای سرمایه‌گذاران خرد

ربع سکه، یکی از انواع سکه‌های بهار آزادی است که وزن آن 2.033 گرم و عیار آن 900 است.

حباب قیمتی سرسام‌آور ربع سکه

ربع سکه در سال‌های اخیر به دلایل مختلف (از جمله تقاضای زیاد برای هدایای کوچک و محدودیت عرضه) دچار حباب قیمتی بسیار بالایی شده است. حباب، به معنای تفاوت قیمت بازار یک کالا با ارزش ذاتی آن است. در مورد ربع سکه، شما در واقع دارید بیشتر از ارزش طلای موجود در آن پول پرداخت می‌کنید.

متناسب نبودن وزن و حباب در ربع سکه

حباب ربع سکه، در مقایسه با وزن کم آن، نامتناسب ست. به عبارت دیگر، درصد حباب در ربع سکه نسبت به سکه‌های تمام یا نیم سکه بالاتر می‌رود. این یعنی بخش زیادی از پولی که پرداخت می‌کنید، نه بابت طلا، بلکه بابت حباب است که در صورت ریزش حباب، سرمایه شما به‌شدت آسیب می‌بیند.

افزایش ریسک سرمایه‌گذاری با ربع سکه

هرچه حباب یک دارایی بیشتر باشد، ریسک سرمایه‌گذاری در آن نیز بیشتر است. با خرید ربع سکه، شما خود را در معرض ریسک ریزش حباب قرار می‌دهید که می‌تواند منجر به ضرر سنگین شود.

سکه یک گرمی؛ حبابی که باید مراقبش بود

این سکه‌ها، سکه‌های ضرب شده توسط بانک مرکزی با وزن 1 گرم و عیار 900 هستند.

حباب نسبتاً بالای سکه گرمی

هرچند حباب سکه یک گرمی به اندازه ربع سکه نیست، اما نسبت به وزن خود همچنان حباب قابل توجهی دارد. این حباب به دلیل تقاضا برای خرید طلا با مبالغ کمتر و نقش آن در معاملات کوچک‌تر بازار ایجاد می‌شود.

نقدشوندگی نسبی و چالش‌های فروش سکه گرمی

نقدشوندگی سکه گرمی از ربع سکه بهتر است اما همچنان به دلیل حباب، ممکن است هنگام فروش با چالش‌هایی مواجه شوید.

گزینه‌های بهتر برای سرمایه‌گذاری در طلا

برای سرمایه‌گذاری در مقیاس‌های کوچک‌تر، گزینه‌های کم‌ریسک‌تر و با حباب کمتری مانند طلاهای آب‌شده استاندارد یا صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا وجود دارد که در ادامه سراغشان می‌رویم.

چرا نباید طلای خارجی بخریم؟

به طلای ساخته شده در کشورهای دیگر (مانند ایتالیا، ترکیه و...) که وارد ایران شده است، طلای خارجی گفته می‌شود.

اجرت ساخت سرسام‌آور طلای خارجی

طلای خارجی معمولاً دارای اجرت ساخت بالاتری نسبت به طلای ایرانی است. این اجرت بابت طراحی، برند و فرآیندهای تولید پیچیده‌تر دریافت می‌شود. هنگام فروش، این اجرت به شما بازگردانده نمی‌شود و به همین دلیل بخش بزرگی از سرمایه خود را از دست می‌دهید.

کاهش ارزش طلای خارجی هنگام فروش

خریداران طلای دست دوم معمولاً طلای خارجی را با قیمت پایین‌تری خریداری می‌کنند، زیرا می‌دانند مصرف‌کننده داخلی تمایل کمتری به پرداخت اجرت بالای آن دارد و برای ذوب کردن آن نیز باید هزینه‌ای پرداخت کنند.

ریسک عیار در برخی طلاهای خارجی

هرچند طلای خارجی معمولاً دارای عیار مشخصی است اما در برخی موارد مخصوصاً در مورد طلای وارداتی از کشورهای غیر معتبر، ممکن است ریسک عدم تطابق عیار وجود داشته باشد.

ریسک بزرگ خرید طلای آب‌شده بدون انگ یا 5 رقمی

طلای آب‌شده، طلایی است که ابتدا به صورت مذاب درآمده، سپس به صورت شمش‌های کوچک در ابعاد مختلف ریخته می‌شود. «انگ» یا «کد شناسایی» شماره‌ای است که توسط اتحادیه طلافروشان به طلای آب‌شده داده می‌شود و شامل اطلاعات عیار و وزن آن است. طلای پنج رقمی به طلایی گفته می‌شود که کد شناسایی آن 5 رقم باشد.

ریسک عیار و وزن در طلای آب‌شده غیر معتبر

مهم‌ترین ریسک طلای آب‌شده بدون انگ یا با انگ غیرمعتبر (مانند 5 رقمی‌هایی که قبلاً توسط اتحادیه ابطال شده‌اند) نبود اطمینان به عیار و وزن واقعی آن است. افراد سودجو ممکن است طلای با عیار پایین‌ یا وزن کمتر را به جای طلای خالص بفروشند.

نقدشوندگی بسیار پایین طلای بدون انگ

طلای آب‌شده بدون انگ یا با انگ غیرمعتبر، به دلیل ریسک‌های ذکر شده، به‌سختی توسط طلافروش‌ها خریداری می‌شود یا با قیمت بسیار پایین‌تر از ارزش واقعی آن مورد معامله قرار می‌گیرد. برای فروش آن، شما مجبور به تست عیار و وزن خواهید شد که هزینه‌بر است.

خطر کلاهبرداری در خرید طلای آب‌شده بدون انگ

خرید طلای آب‌شده بدون انگ، کاملاً به اعتماد میان خریدار و فروشنده بستگی دارد و معمولا فروشندگان سودجو راهکارهایی برای کلاهبرداری پیدا می‌کنید.

نکته: تنها طلای آب‌شده معتبر، طلای آب‌شده با کد شناسایی 6 رقمی از آزمایشگاه‌های معتبر و مورد تایید اتحادیه طلافروشان است.

شمش سوئیسی و شمش پلمپ؛ آیا برای شما مناسب است؟

شمش‌های سوئیسی و شمش‌های پلمپ شده (برندهای خارجی معتبر مانند PAMP، Valcambi و...) شمش‌های استاندارد و با عیار بالا هستند.

هزینه بالای پلمپ و برند در شمش‌های وارداتی

شما هنگام خرید این شمش‌ها، علاوه بر ارزش ذاتی طلا، مبلغی را بابت پلمپ، بسته‌بندی، برند و ضمانت شرکت سازنده پرداخت می‌کنید. این هزینه هنگام فروش به شما بازگردانده نمی‌شود.

نقدشوندگی کمتر شمش‌های خارجی در بازار ایران

هرچند این شمش‌ها در بازارهای جهانی معتبر هستند اما در بازار داخلی ایران، به دلیل واردات محدود و عدم آشنایی کافی برخی از طلافروشان با اصالت آن‌ها، ممکن است نقدشوندگی کمتری داشته باشند و با قیمت پایین‌تری خریداری شوند.

ریسک اصالت شمش‌های پلمپ شده

در برخی موارد، نمونه‌های تقلبی از این شمش‌ها در بازار وجود دارد. تشخیص اصالت آن‌ها برای افراد عادی دشوار است و نیاز به تخصص دارد.

هزینه‌ انتقال و نگهداری شمش طلا

واردات و نگهداری این شمش‌ها می‌تواند شامل هزینه‌های اضافی بیمه و نگهداری باشد.

طلای دست‌دوم؛ تفاوت قیمت خرید و فروش

طلای دست‌دوم به طلای زینتی (مانند گردنبند، گوشواره، دستبند و...) گفته می‌شود که قبلاً استفاده شده و توسط فروشنده طلا در عوض طلای کارکرده به فروش می‌رسد.

اجرت ساخت در طلای دست‌دوم

برخلاف تصور عموم، حتی طلای دست‌دوم نیز مشمول اجرت ساخت می‌شود. هرچند اجرت آن نسبت به طلای نو کمتر است، اما شما همچنان مبلغی را بابت ساختار و زیبایی آن پرداخت می‌کنید که هنگام فروش به‌عنوان طلای آب‌شده (مثلاً) از شما کسر می‌شود.

ریسک عیار در خرید طلای دست‌دوم

ممکن است برخی از طلافروشان سودجو، طلای با عیار پایین‌تر را جای طلای دست‌دوم با عیار استاندارد به فروش برسانند. تشخیص دقیق عیار طلا برای افراد عادی دشوار است.

نقدشوندگی نامناسب طلای دست‌دوم

هنگام فروش طلای دست‌دوم، طلافروش‌ها آن را به قیمت طلای آب‌شده یا با کسر درصد قابل توجه به عنوان «اجرت ذوب» خریداری می‌کنند. در نتیجه، شما بخشی از سرمایه خود را از دست می‌دهید.

ریسک آسیب‌دیدگی طلای دست‌دوم

طلای دست‌دوم ممکن است دارای خط و خش، زدگی یا نقص‌های دیگری باشد که از ارزش آن می‌کاهد.

فریب سکه‌های غیر بانکی را نخورید

سکه غیر بانکی به هر نوع سکه‌ای گفته می‌شود که توسط بانک مرکزی ضرب نشده باشد. این سکه‌ها می‌توانند توسط کارگاه‌های خصوصی، اشخاص یا حتی به صورت تقلبی تولید شوند.

ریسک بالای کلاهبرداری با سکه‌های غیر بانکی

مهم‌ترین دلیل برای خودداری از خرید سکه غیر بانکی، ریسک بالای کلاهبرداری است. تضمینی برای عیار، وزن و اصالت این سکه‌ها وجود ندارد. افراد سودجو به راحتی می‌توانند سکه‌های تقلبی با روکش طلا یا با عیار بسیار پایین را جای سکه اصلی بفروشند.

نقدشوندگی صفر سکه غیر بانکی

سکه‌های غیر بانکی هیچگونه ارزش بازاری ندارند و توسط طلافروشان یا صرافی‌ها خریداری نمی‌شوند. شما در صورت خرید این سکه‌ها، عملاً سرمایه خود را از دست خواهید داد.

عواقب قانونی تولید و توزیع سکه غیر بانکی

تولید و توزیع سکه‌های غیر بانکی تقلبی جرم محسوب می‌شود و عواقب قانونی دارد.

طلای بدون T؛ سرمایه‌گذاری با ریسک بالا

منظور از طلای بدون T، اغلب طلای آب‌شده‌ای است که در گذشته به دلیل نبود سیستم یکپارچه انگ‌گذاری، بدون کد شناسایی یا با کدهای غیر استاندارد معامله می‌شد. این اصطلاح در برخی بازارهای قدیمی‌ طلا رایج بود.

بی‌اعتمادی به عیار و وزن در طلای بدون T

دقیقا مشابه طلای آب‌شده بدون انگ، طلای بدون T هیچگونه تضمینی برای عیار و وزن واقعی خود ندارد. احتمال دست‌کاری و تقلب در آن بسیار بالا است.

نقدشوندگی بسیار پایین طلای بدون T

طلافروش‌های امروزی، به دلیل وجود سیستم انگ‌گذاری معتبر (6 رقمی)، تمایلی به خرید طلای بدون T ندارند، زیرا ریسک آن بسیار بالا است. برای فروش آن، شما باید طلای خود را آزمایش کنید که هزینه‌بر است و در صورت مطابقت نداشتن عیار، متحمل ضرر خواهید شد.

عدم شفافیت معاملات طلای بدون T

معاملات طلای بدون T در بازار طلا شفافیت  ندارد و این مسئله زمینه‌ را برای سوءاستفاده افراد سودجو فراهم می‌کند.