این سنگ کمیاب از طلا گرانتر است!
وقتی سخن از مواد معدنی گران‌بها به میان می‌آید، معمولاً یاقوت، طلا، نقره یا الماس به ذهن خطور می‌کند؛ اما در میان آن‌ها، موادی وجود دارند که به ازای هر قیراط، حتی از فلزاتی مانند پلاتین و پالادیوم نیز گرانتر هستند. یکی از این گوهرها «یشم اعلی» یا ژادیت (Jadeite) است؛ سنگی درخشان با رنگ سبز بسیار خاص که قیمت آن می‌تواند به صدها هزار یا حتی میلیون‌ها دلار به ازای هر قیراط برسد. تقریباً تمام ذخایر شناخته‌شده این سنگ در یک کشور متمرکز است: میانمار.
ژادیت گوهری نایاب و با ارزش است که بار فرهنگی و تاریخی عمیقی را در فرهنگ‌های مختلف با خود دارد و همین ویژگی‌ها، آن را در ردیف خاص‌ترین جواهرات جهان قرار داده‌اند.
ژادیت چیست و چرا این‌قدر ارزشمند است؟
ژادیت یکی از کانی‌های متعلق به خانواده پایروکسن‌هاست که از سیلیکات سدیم و آلومینیوم تشکیل شده. این سنگ یکی از دو نوع اصلی «یشم» (Jade) به شمار می‌رود (نوع دیگر آن نفریت است که به‌مراتب رایج‌تر و ارزان‌تر است).
آنچه ژادیت را متمایز و ارزشمند می‌سازد، رنگ سبز درخشان و خاص آن است که به «یشم سلطنتی» یا Imperial Jade معروف است. این رنگ نادر در اثر شرایط زمین‌شناسی خاصی شکل می‌گیرد: فشار بالا و دمای پایین، شرایطی که تنها در معدود نقاطی از جهان فراهم است.
منبعی تقریباً انحصاری
حدود ۷۰ درصد از ذخایر ژادیت جهان در میانمار، کشوری در جنوب‌شرقی آسیا بین تایلند و لائوس، قرار دارد. این کشور سال‌هاست تولید کننده اصلی این گوهر محسوب می‌شود و همین عامل باعث افزایش ارزش آن در بازارهای جهانی، به ویژه در آسیا شده است.
اگرچه کشورهایی مانند گواتمالا (با یشم آبی)، ژاپن، مکزیک، روسیه و ایالات متحده نیز دارای ذخایر ژادیت هستند، اما از نظر کیفیت و حجم، هیچ کدام با میانمار قابل مقایسه نیستند. افزون بر این، شرایط جغرافیایی دشوار در اغلب این کشورها، دسترسی به معادن ژادیت را پیچیده‌تر کرده است.
گوهری سرشار از معنا، تاریخ و راز
ارزش ژادیت تنها به کمیابی و ساختار شیمیایی آن محدود نمی‌شود. این سنگ در فرهنگ‌های مختلف، نمادی از مفاهیم عمیق معنوی و عرفانی بوده است.
در چین باستان، ژادیت فراتر از یک گوهر تزئینی به شمار می‌رفت؛ ماده‌ای مقدس که با جاودانگی روح در ارتباط بود. امپراتوران چین با اشیاء ساخته‌شده از ژادیت دفن می‌شدند، چون باور داشتند این سنگ روح را از مرگ محافظت کرده و راهی امن به جهان پس از مرگ می‌گشاید.
در تمدن مایا نیز ژادیت جایگاهی بالاتر از طلا داشت. برای آن‌ها، این گوهر نماد زندگی جاوید، باروری و ارتباط با خدایان بود. آن‌ها در آیین‌های تدفین، ماسک‌هایی از جنس ژادیت بر چهره مردگان می‌گذاشتند تا نشانه‌ای از حیات دوباره در دنیای دیگر باشد.
فراتر از زینت و تجمل
بسیاری معتقدند ژادیت مانند سپری در برابر انرژی‌های منفی عمل می‌کند و به پاک‌سازی هاله انرژی انسان یاری می‌رساند. همچنین گفته می‌شود این سنگ خواص درمانی دارد، به ویژه برای قلب، چه از نظر جسمی و چه احساسی. به همین دلایل، ژادیت گاه به‌عنوان طلسمی شخصی برای صاحب خود شناخته می‌شود.
چرا کمتر درباره آن می‌شنویم؟
شهرت کمتر ژادیت در مقایسه با جواهراتی مانند الماس یا طلا، بیش از هر چیز به عرضه محدود آن و تمرکز بازارش در آسیا باز می‌گردد. همچنین، فرآیند استخراج و تجارت آن در میانمار با ابهاماتی همراه است و شرایط سیاسی ناپایدار این کشور نیز ورود گسترده این سنگ به بازارهای جهانی را با چالش روبه‌رو کرده است.
